Zasiłek pogrzebowy to zwrot poniesionych kosztów pogrzebu. Wyjaśniamy, które koszty Zakład Ubezpieczeń Społecznych uwzględniana przy wypłacie zasiłku pogrzebowego, a jakich nie refunduje. W pierwszym półroczu 2019 r., opolski ZUS wypłacił 4680 zasiłków pogrzebowych na kwotę ponad 18 mln 700 tysięcy złotych.
Dla kogo zasiłek?
Zasiłek pogrzebowy przysługuje nie tylko członkom rodziny zmarłego. O zwrot kosztów pogrzebu mogą się również ubiegać pracodawcy, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna Kościoła lub związku wyznaniowego ale również obca osoba jeżeli wykaże, że to właśnie ona pokryła koszty pochówku.
– Najczęściej o zasiłek wnioskują członkowie rodziny a w świetle przepisów za członków rodziny uznaje się współmałżonka czyli wdowca lub wdowę, współmałżonka pozostającego w separacji orzeczonej wyrokiem sądu, rodziców, rodzeństwo, dziadków czy wnuki – wyjaśnia Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS w województwie opolskim.
Kiedy przysługuje zasiłek pogrzebowy
Zasiłek pogrzebowy przysługuje po śmierci osoby, która była ubezpieczona w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych lub miała między innymi przyznaną emeryturę, rentę bądź emeryturę pomostową.
– O zasiłek pogrzebowy można również wystąpić po śmierci osoby, która zmarła w czasie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego już po ustaniu ubezpieczenia. Również po śmierci osoby, która pobierała świadczenie przedemerytalne czy zasiłek przedemerytalny. Dodatkowo po osobie, która zmarła nie mając przyznanej emerytury lub renty lecz w dniu zgonu spełniała warunki do jej uzyskania. Co istotne dla wnioskodawcy, zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu – wylicza rzecznik.
Wysokość zasiłku
Od 1 marca 2011 roku zasiłek pogrzebowy jest stały, a jego wysokość to 4 000 zł. W sytuacji, gdy koszty pogrzebu ponosi najbliższy członek rodziny, to niezależnie od rzeczywistych kwot związanych z pochówkiem, zasiłek będzie wypłacony w wysokości 4 000 zł.
– Jeżeli koszty pogrzebu pokrywa pracodawca zmarłego, dom pomocy społecznej lub gmina to wtedy zasiłek przysługuje w wysokości udokumentowanych kosztów pogrzebu, jednak maksymalnie do kwoty 4 000 zł. Zasada ta ma także zastosowanie w przypadku ponoszenia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż członek rodziny – dodaje Sebastian Szczurek.
W przypadku, gdy koszty pogrzebu pokryła więcej niż jedna osoba lub podmiot, to zasiłek pogrzebowy będzie podzielony między te osoby lub podmioty proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Żaden akt prawa nie stanowi szczegółowo jakie koszty należy uznać za koszty pogrzebu. Przyjmuje się, że sam pogrzeb to czynności, które trwają od chwili zgonu do pochowania zwłok. Przy wypłacie zasiłku pogrzebowego uwzględnia się poniesione w tym czasie i związane z pochówkiem wydatki. Mogą pojawić się wątpliwości, czy na przykład zakup samej trumny wystarczy do udowodnienia kosztów pogrzebu?
– Rachunek za samą trumnę nie stanowi jeszcze dowodu na pokrycie kosztów pogrzebu. Dlaczego? Ponieważ jest bardzo prawdopodobne, że pozostałe koszty poniósł ktoś inny. Ktoś, kto również będzie ubiegał się o zasiłek pogrzebowy, a wydał pieniądze na inne sprawunki czy przedmioty. ZUS będzie wtedy ustalał wszystkie okoliczności, a zasiłek będzie wypłacany proporcjonalnie do poniesionych kosztów przez co najmniej dwie osoby lub podmioty. Do kosztów związanych z ceremonią pogrzebową nie są zaliczane na przykład wiązanki kwiatów, ponieważ wtedy każdy uczestnik ceremonii mógłby ubiegać się o zwrot poniesionych kosztów i tym samym o wypłatę pieniędzy w ramach zasiłku pogrzebowego – informuje rzecznik.
Czas na złożenie wniosku
ZUS wypłaci zasiłek pogrzebowy, jeżeli dokumenty wpłyną do Zakładu w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której koszty pogrzebu pokryliśmy. Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego przyznanie po roku od śmierci. Jeżeli zgłoszenie wniosku w tym terminie nie było możliwe z powodu późniejszego odnalezienia zwłok lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo z innych przyczyn całkowicie niezależnych od osoby uprawnionej, prawo do zasiłku wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia pogrzebu. Dokumentem potwierdzającym te okoliczności jest zaświadczenie policji lub prokuratury, odpis zupełny aktu zgonu lub inny dokument urzędowy potwierdzający przyczyny uniemożliwiające zgłoszenie wniosku.
Jakie dokumenty złożyć
Niezbędne dokumenty to przede wszystkim wniosek o wypłatę zasiłku pogrzebowego oraz skrócony odpis aktu zgonu albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Ponadto oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu, a jeżeli oryginały zostały złożone w banku – kopie rachunków potwierdzone przez bank za zgodność z oryginałem, dokumenty potwierdzające pokrewieństwo lub powinowactwo zgłaszającego wniosek z osobą zmarłą (skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty zawierający wymagane dane), zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniu w dniu śmierci (w przypadku, gdy zmarła osoba ubezpieczona lub członek rodziny osoby ubezpieczonej), nie dotyczy to osób prowadzących działalność na własny rachunek oraz osób z nimi współpracujących.
Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt państwa, organizacji politycznej lub społecznej, wymagane jest zaświadczenie właściwego organu administracji państwowej lub organizacji stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu oraz rachunki kosztów poniesionych przez osobę występującą z wnioskiem o zasiłek pogrzebowy.
